Dünya'nın İlk Bilgisayarı 2000 Yıllık Antikythera’nın Sırrı

Bir grup bilim insanı, dünyanın ilk bilgisayarı olarak bildiğimiz 2000 yıllık Antikythera'nın gizemini çözmeye bir adım daha yaklaştı. Geliştirilen yeni bir dijital model sayesinde, bu antik ve etkileyici bilgisayarın hangi amaçla kullanıldığına dair yanıt bekleyen soruların cevaplanmasına artık daha yakın olduğumuz düşünülüyor. Antikythera, 1901 yılında denizin dibinden ilk çıkarıldığında henüz bilinmese de , üzerine yıllardır devam eden detaylı araştırmalar yapıldıkça anlaşıldı ki , dünyanın ilk bilgisayarı . Günümüzde artık onu bu şekilde anacak bilgi ve teknolojiye sahibiz ancak şimdi bile neden ve nasıl üretildiğini tam olarak anlayamadığımız bu teknolojiyi bundan 120 yıl önce haliyle pek de anlamlandıramamıştık.

Fakat yıllar içerisinde farklı disiplinlerden pek çok bilim insanı bu gizemli nesnenin hangi amaçla yapıldığını ve nasıl çalıştığını anlamak için türlü araştırmalar yürüttü. Teknolojimiz geliştikçe Antikythera'yı anlamak için bambaşka yöntemler denedik ve her seferinde sonuca bir adım daha yaklaşmayı başardık. Bu araştırmalardan en günceli ise İngiltere'de University College London'da (UCL) yürütülen bir çalışma ve araştırma ekibinde yer alan bilim insanlarına göre artık Antikythera'nın gizemini çözmeye oldukça yakınız.

UCL'de araştırma ekibi, Antikythera'nın nasıl çalıştığını anlamak için yeniden yapılandırıldığı bir model üzerinde çalışıyor. Şimdiye kadar Antikythera'nın pek çok yeniden modellemesi yapılmış olsa da parçalarının büyük çoğunluğunun kayıp olması bunu hayli zorlaştırıyordu.

Ancak ekip, geliştirdikleri modelin şimdiye kadar ortaya çıkan tüm kanıtlarla uyumlu olduğunu belirtiyor. Aynı teknikler kullanılarak üretilecek birebir fiziksel bir modelin de yapımının tamamlanması sonrası Antikythera'nın nasıl ve ne amaçla yapıldığına dair gizemin ortadan kalkacağına inanıyor.

Antikythera ,gezegenlerin ve güneşin dünya etrafında döndüğü bir sistemi merkeze alıyor.En basit tanımla gezegenlerin ve güneşin konumunu gösteren bir bilgisayar olduğu kısmı zaten uzun zamandır bilinen bir bilgiydi. Buna göre, yapıldığı zamanı da düşündüğümüzde, dünyanın merkezde olduğu bir sistemi merkeze alması da son derece mantıklı. Burada garip olan ve hala çözülemeyen ise 2000 yıldan daha uzun süre önce geliştirilen bu mühendislik harikasının gezegenlerin konumlarını ve hareketlerini nasıl doğru gösterebildiği.

Ayrıca bir diğer gizem ise Antikythera'nın metali şekillendirmek için bir torna tezgahının olmadığını farz ettiğimiz o yıllarda nasıl bu kadar detaylı ve incelikli bir şekilde yapılabildiği. Araştırmayı yürüten bilim insanları, Antik Yunan'da toplumun bu türden bir cihazı geliştirecek teknolojiye sahiplerse de neden aynı teknolojiyi çeşitli alanlarda kullanmadıklarını merak ediyor.

Ekip, Antikythera'nın çalışma mekanizmasını tam olarak çözdüklerinden emin olduktan sonra, araştırmalar bu konular üzerine yoğunlaşacak gibi görünüyor. Şimdilik UCL'de araştırma yürüten bilim insanlarının fiziksel olarak da bu modellemeyi hayata geçirmelerini bekleyip diğer soruların yanıtları için fikir yürütmekten başka seçeneğimiz yok gibi görünüyor.

Berna Güve
2021-09-26 398